Acht keer Harry Potter in vijf pijlers

Morgen is de dag waar veel filmliefhebbers al een klein decennium naar uitkijken. Dan komt het allerlaatste deel van de Harry Potter-filmserie, gebaseerd op de boeken van J.K. Rowling, in de zalen.

Al zeven films lang worden de pionnen op hun plaats gezet voor de ultieme confrontatie tussen de tovenaarsleerling en zijn aartsvijand Voldemort, de Heer van het Duister. Hoe het allemaal afloopt, kan je vanaf morgen gaan bekijken. Maar ‘Harry Potter and the Deathly Hallows – Part 2’ is niet alleen omwille van de finale confrontatie tussen de twee tovenaars een belangrijke prent. Wij geven je vijf redenen waarom de Harry Potter-reeks een speciale rol inneemt in de filmgeschiedenis.

1. De omvang

Tenzij we iets schromelijk over het hoofd zien, is ‘Harry Potter’ de eerste mainstream filmserie die uit acht opeenvolgende delen bestaat. Wie ‘Harry Potter and the Deathly Hallows – Part 2′ gaat bekijken, wordt verondersteld op z’n minst een idee te hebben van wat er in de zeven vorige films is gebeurd. Je wordt niet bij het handje gehouden, en je krijgt geen samenvatting aan het begin. Elke ‘Harry Potter’-film heeft weliswaar een duidelijk begin, midden en slot, maar de saga zit zo clever in elkaar dat zelfs bepaalde gebeurtenissen uit de eerste film gevolgen hebben voor het laatste deel.

Bovendien valt duidelijk op hoe de films doorheen de jaren steeds griezeliger en donkerder begonnen te worden. Waar ‘Harry Potter & the Philosopher’s Stone’ tien jaar geleden nog in hoge mate een gezapig sprookje over een elfjarige tovenaar was, kregen we in de zevende film best zware kost te verwerken. De openingsscène van ‘Harry Potter & the Deathly Hallows – Part 1’, bijvoorbeeld, zal ons nog lang heugen.

Uiteindelijk is ‘Harry Potter’ een complex verhaal dat wordt verteld in een slordige twintig uur film. Best gedurfd voor een franchise die zich eerst en vooral op jongere kijkers richt.

2. Het talent

Wie er eens de aftitelingen van de zeven films bij haalt, ziet meteen hoeveel gevestigde namen er aan ‘Harry Potter’ hebben meegewerkt. De cast, bijvoorbeeld, leest als een ‘who’s who’ van het Britse acteergild. Van Alan Rickman, Michael Gambon, Emma Thompson en Gary Oldman tot zelfs Ralph Fiennes: de serie zit vol sappige bijrollen, en we hadden hier gerust vijf andere, even bekende acteurs kunnen zetten.

Bovendien heeft de franchise minstens drie nieuwe talenten opgeleverd. Daniel Radcliffe, Emma Watson en Rupert Grint bleken uiteindelijk perfect gecast voor de drie hoofdrollen, en zijn doorheen de jaren uitgegroeid tot degelijke jonge acteurs – een lot waar de meeste andere kindsterretjes alleen maar van kunnen dromen.

Maar ook achter de camera werkte veel talent mee aan ‘Harry Potter’. Regisseur Chris Columbus was weliswaar geen goeie keuze voor de nogal flauwe eerste twee delen, maar met Alfonso Cuáron, Mike Newell en vooral David Yates vond de serie vanaf ‘Harry Potter and the Prisoner of Azkaban’ een tweede adem. Ook het setontwerp en de visuele effecten waren steevast van een Oscarwinnend niveau.

3. De industrie

Met ‘Harry Potter and the Deathly Hallows – Part 2′ komt ook een einde aan zo’n beetje de grootste geldkoe uit de geschiedenis van de cinema. Zelfs zonder het laatste deel heeft de franchise al ruim zes miljard dollar opgebracht, wat het nu al tot de meest succesvolle filmreeks ooit maakt. ‘Harry Potter’ is nog steeds een industrie, met naast boeken en films nog videogames, speelgoed, een succesvol themadeel in het Amerikaanse pretpark Islands of Adventure en binnenkort zelfs ‘Pottermore’, een online platform waar lezers de toverwereld nog verder zullen kunnen ontdekken.

Schrijfster J.K. Rowling is lang niet de enige die veel geld heeft verdiend aan de bebrilde tovenaar. Het kinderboek dat ze ooit begon te schrijven in een koffiehuis in Edinburgh, is vandaag een merk dat qua populariteit kan concurreren met Mickey Mouse, Lady Gaga en The Simpsons. Het is een absolute masterclass in marketing.

4. De erfenis

‘Harry Potter’ maakte magie opnieuw hip, waardoor het logisch is dat ook anderen met plezier een graantje meepikten van zijn populariteit. In de jaren 2000 werden tientallen fantasyfilms en -boeken uitgebracht voor een jong publiek. ‘Eragon’, ‘Percy Jackson’, ‘Wizards of Waverly Place’, ‘Charlie Bone’, ‘The Golden Compass’, ‘Inkheart’ tot zelfs de strategisch geplande verfilmingen van ‘The Chronicles of Narnia’ van C.S. Lewis: stuk voor stuk zijn het films en boeken die er wellicht niet waren gekomen als de serie van J.K. Rowling niet zo veel geld in het laatje had gebracht. Imitaties van ‘Harry Potter’ werden bijna een genre op zich, en de release van de laatste Potterfilm zal hier wellicht nog niet al te snel een einde aan maken.

Niet dat J.K. Rowling hier eigenlijk over zou mogen klagen. Geregeld duiken in de media twijfels op over de originaliteit van de ‘Harry Potter’-reeks. Maar misschien is net dat het geheim van haar talent. ‘Harry Potter’ is even goed te lezen als een geslaagde cocktail van elementen uit de westerse literatuur. Een snuifje Roald Dahl, een lepel ‘Star Wars’ en een flinke schep Tolkien vermengt ze met de humor van ‘Discworld’ van Terry Pratchett en de voor haar lezers herkenbare puberkuren uit pakweg ‘Spider-Man’. ‘Harry Potter’ staat met beide benen in een verhaaltraditie, maar zit slim genoeg in elkaar om fris en origineel over te komen. Hoe hard er ook wordt geprobeerd, tot dusver heeft niemand deze formule echt goed weten te kopiëren.

5. Het afscheid

Het kernpubliek van de eerste ‘Harry Potter’-film is nu tien jaar ouder dan toen, en zou nu ongeveer de twintig voorbij moeten zijn. Opgroeien is sowieso al een van de belangrijkste thema’s van de serie, en voor die mensen is het alsof Harry, Ron en Hermione doorheen de jaren met hen zijn meegegroeid. Om dezelfde reden was ‘Toy Story 3’ vorig jaar een film die volwassen mannen kon doen huilen in de bioscoop. Aan een zo lang lopende serie hangen voor velen sowieso jeugdherinneringen vast.

Straks wandelen de fans van het eerste uur de bioscoop uit na het zien van de allerlaatste Potter-film. Het zal voelen alsof ze naast Hogwarts, Voldemort en Hagrid ook een klein beetje hun kindertijd definitief achter zich laten. (MD)

‘Harry Potter & the Deathly Hallows’ draait vanaf morgen in de bioscoop. De eerste zeven films zijn stuk voor stuk verkrijgbaar op DVD en Blu-ray.