De Gazastrook, zwart op wit

Joe Sacco maakt een reportage over wat gebeurde er in het Palestijnse Khan Younis en Rafah op 3 en 12 november 1956?

Joe Sacco maakt een dikke reportage over een eenvoudige vraag: wat gebeurde er precies in het Palestijnse Khan Younis en Rafah op 3 en 12 november 1956?

Footnotes in Gaza ***

Sacco

Metropolitan Books, 418 blz., €29,95 (Engelstalig)

Wie de gedegen onderzoeksjournalistiek mentaal al ten grave heeft gedragen, zal na dit boek van de Maltese Amerikaan Joe Sacco zijn mening moeten herzien. In zijn eentje creëerde hij een stripgenre dat vóór hem nauwelijks uitgeprobeerd was: de journalistieke strip. Bij Sacco blijkt ‘journalistiek’ geen cosmetisch label om aan te geven dat de auteur zich gedocumenteerd heeft. Sacco is in de eerste plaats een plichtbewuste verslaggever vanuit conflictgebieden. De strip ziet hij daarbij als een ideaal vehikel om zijn reportages aan de man te brengen. Desgevraagd legt Sacco aan ieder wie het horen wil uit dat je in een strip alle mogelijke gebeurtenissen kunt uitbeelden zonder dat het artificieel aandoet of een hele schare figuranten vergt.

In zijn eerdere dikke conflictstrips Onder Palestijnen en Safe Area Gorazde rijpte hij als stripjournalist. Gaandeweg sloop er meer achtergrondinformatie in zijn boeken en werden zijn vraagstellingen gerichter. Footnotes in Gaza is wat dat betreft een eindpunt. Sacco verbleef in 2002 en 2003 enkele maanden in Gaza om een weinig bekende gewelddadige gebeurtenis met burgerslachtoffers ten tijde van het Suezconflict in november 1956 te onderzoeken. De auteur zocht overlevenden op die zich de gebeurtenissen nog goed konden herinneren, terwijl rondom hem de Palestijnen enthousiast uitkeken naar het pak rammel dat Saddam Hoessein de Amerikanen zou gaan verkopen.

Bij het verzamelen van zijn gegevens gaat Sacco zo precies te werk dat hij bijwijlen aan geschiedschrijving lijkt te doen. Hij geeft de lezer een inkijk in zijn methodes en zijn onzekerheden door zichzelf in zijn dagelijkse Palestijnse omgeving te portretteren. Uiteindelijk presenteert Sacco een volledig verslag van de gebeurtenissen van twee uit de hand gelopen dodelijke militaire acties van de Israëli’s tijdens de Israëlische aanval op Gaza.

Het checken, dubbel checken en uittekenen van dit boek nam zes jaar in beslag. Footnotes in Gaza overtuigt door die research als een onweerlegbare journalistieke reportage. Toen Sacco enkele weken geleden tijdens een persconferentie aankondigde dat hij nu even toe was aan wat lichter werk, knikte het aanwezige journaille dan ook vol begrip en ontzag.

Gert Meesters