Brecht van de sterkste

Prijsbeest Evens houdt zichzelf met de voeten op de grond via een portret van een hoogdravende kunstenaar met een pijnlijk laag niveau.

Met Ergens waar je niet wil zijn verzamelde Brecht Evens nog voor zijn vijfentwintigste verjaardag zo veel nationale en internationale onderscheidingen dat op zijn trofeeënkast ondertussen plaats is voor enkele flinke zonnepanelen. Naar een opvolger van dat baanbrekende boek werd dus in brede kring uitgekeken. Niemand kan zichzelf met elk wapenfeit opnieuw uitvinden en De liefhebbers betekent dus geen nieuwe hinkstapsprong in Evens’ ontwikkeling.

Toch is het niet overdreven om te spreken over een verbeterde versie van het kleurenfestijn van Ergens waar je niet wil zijn. Hoofdpersonage Pieterjan is een kunstenaar van wie de ambitie omgekeerd evenredig is aan de haast onbestaande weerklank van zijn werk. Vreemd genoeg wordt hij uitgenodigd om deel te nemen aan een kunsthappening in de plattelandsgemeente Beerpoele. Tussen onkundige enthousiastelingen en in zichzelf gekeerde psychoten is zelfs deze artistieke eenoog koning. Hij motiveert de anderen om samen een gigantische tuinkabouter van papier-maché te knutselen.

Een van Evens’ geliefkoosde emotionele effecten is plaatsvervangende schaamte. In De liefhebbers wordt dat gevoel aangewakkerd door de egoïstische zelfoverschatting van artist in residence Pieterjan. De onvermijdelijke val van de zelfverklaarde engel is hard, maar mag ook gezien worden als een terechte wraak van het lot. In het hele boek levert de confrontatie van het vermeende professionalisme van een mislukte kunstenaar en het enthousiasme van onwetende organisatoren exuberante humor op, die door Evens’ wilde kleurgebruik in de verf wordt gezet.

Ritmisch wisselt hij sobere dialoogpagina’s af met gecomponeerde tableaus vol moedwillig verwrongen perspectief. De contourloze schilderingen maken zijn werk herkenbaar, maar knipperen tegelijk vlijtig met de oogleden naar voorbeelden uit de kunstgeschiedenis. In de weelderige flora zijn de groentemannetjes van Arcimboldo bijvoorbeeld nooit veraf. Ook grafische meesters als Hokusai of Seurat komen terloops even langs. De visuele pracht neemt niet weg dat je in De liefhebbers ook gewoon kan genieten van de tenenkrullende interactie tussen een aanmatigende artiest en zijn gedienstige omgeving.

Gert Meesters