Paul Baeten

‘Ik zie veel mensen gek worden. Sommigen weten het al, anderen moeten het nog ontdekken’

Paul Baeten Columnist bij Knack Focus

‘Als feiten zijn zoals wetten, dan is context zoals rechtvaardigheid’, meent auteur P.B. Gronda, schrijver van onder meer Wanderland, Straus Park en de tv-reeks Over water.

Het is een tijd waarin veel comedians stoppen – stoppen! – omdat ze het risico niet meer willen lopen om gepakt te worden op een grap die als fout of erover wordt begrepen.

Toegegeven, doorgaans gaat het daarbij om Amerikaanse comedians die al heel rijk zijn geworden en voor een stuk een modieus excuus hebben gevonden om te zeggen dat ze in een hangmat van hun geld gaan genieten.

Drinkbussen zijn in, humor is uit. Dat is toch een beetje de indruk die je krijgt. De stukken waarin ironie en sarcasme worden doodverklaard, zijn intussen zo talrijk dat het bijna ironisch wordt: nooit werd er zoveel over gepraat.

Maar weet je wat meer nog dan ironie of gevoel voor humor verdwenen is door de snelheid en de fragmentatie die eigen zijn aan het internet? Context.

En dat terwijl context redelijk belangrijk is. Mensen voelen context aan en passen doorgaans hun taal en hun gedrag aan. Je gedraagt je anders op een begrafenis dan op een voetbalwedstrijd, en weer anders thuis in je zetel dan op een sollicitatie. Mijn hond voelt zelfs context aan.

Uitspraken uit hun context halen en ze alzo bekritiseren, is tot ons dagelijks leven gaan behoren.

Gek genoeg is uitspraken of beelden volledig uit hun context halen en ze alzo bekritiseren – alsof ze uit het niets zijn ontstaan – tot ons dagelijks leven gaan behoren. Iemand geeft een interview van een uur, er wordt een citaat uit geplukt en de wereld wordt gek. Nou ja, ‘de wereld’: mensen op Twitter en in commentaarsecties. En als massamedia dat niet zouden oppikken om er in het hoerige model waarin ze verzeild zijn geraakt clickbait van te maken, zou het daar ook bij blijven. Maar dat doen ze natuurlijk wel.

Ik zie veel mensen gek worden. Sommigen weten het al, anderen moeten het nog ontdekken. Vaak wordt gezegd: het is omdat er geen feiten meer zijn, politici en media vinden maar wat uit, fake news is de standaard geworden en mensen ervaren een gevoel van algemeen wantrouwen en evenwichtloosheid. En dat zal zeker ook zo zijn.

Maar als feiten zijn zoals wetten, dan is context zoals rechtvaardigheid.

Een recent voorbeeld was dat van de joodse koppen op Aalst carnaval. Laten we even heel bot zijn inzake de context: eenvoudige mensen maken een eenvoudige grap. Volks entertainment zonder donker plan of haat erachter. De critici hebben dat volgens mij ook snel ingezien, waarop het zeer contemporaine steekvlammetje toegedekt werd met een deken van, welja, context.

Ik geloof oprecht dat humor een van de belangrijkste medicijnen kan zijn tegen de epidemie van mentale problemen waar we al in zitten, maar die nog veel groter zal worden.

Toch zei hoogleraar Johan Verberckmoes inzake het voorval op Aalst Carnaval: ‘Humor is een manier om iets te zeggen over de normen in onze samenleving. Maar het moet wel grappig zijn voor iedereen die je daarmee bereikt.’

Het moet wel grappig zijn voor íédereen die je daarmee bereikt!

En dat komt van een man die zogezegd specialist humor is. Wel aan de KU Leuven – wat op zich best grappig is.

Maar als dat de mening is van iemand die erover heeft nagedacht, ja jongens, dan snap ik dat de professionals het opgeven. En als dan straks iedereen bereikt wordt met schadeloze pap, dan gaan we nog lachen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content